Centrale van Seniorenverenigingen Venray

Fontys-docent en -onderzoeker Maartje Kunen onderzocht in 2023, samen met studenten van Fontys Sport en Bewegen, vier beweegvoorzieningen voor ouderen in de buitenlucht in de gemeente Venray en Venlo.

Castenrayse senioren sporten onder begeleiding van Maaike Witpeerd (tweede van rechts).

Van de vier onderzochte beweegvoorzieningen, is de beweeg- en beleeftuin in Castenray de enige plek waar een sportieve activiteit voor ouderen georganiseerd wordt en waar ouderen de toestellen ook echt gebruiken, zo stelt Kunen. “Helaas zien we vaak de troosteloze aanblik van ongebruikte beweegtuinen, terwijl ze juist geplaatst zijn om mensen in beweging te krijgen. De vaakst genoemde reden om de beweegtuin of beweegtoestellen niet te gebruiken is een andere voorkeur voor bewegen, zoals wandelen of fietsen.” Leeftijd en luiheid zijn vaak de boosdoener. ‘Ik beweeg al genoeg of ‘ik wandel elke dag’ en ‘ik zie me daar als 73-jarige niet hangen’ hoorden ze namelijk ook als redenen. “Maar de groep in Castenray weet juist de voordelen te benoemen. ‘Buiten in de frisse lucht is het lekker bewegen’ en ‘de tijd is zo om, het is heel gezellig’. Zij noemen gezondheid, conditie en plezier als heel belangrijke redenen om mee te doen aan deze sportieve activiteit.”

De Castenrayse senioren geven volgens Maartje Kunen aan dat ze juist meer zijn gaan bewegen door de komst van de beweeg- en beleeftuin. “Alles wat we hebben geleerd in dit onderzoek zijn we aan het vertalen naar een stappenplan voor gemeenten, onder andere Venray en Venlo, die aan de slag willen met buitenvoorzieningen voor ouderen in de openbare ruimte. Voor de ontwikkeling van de beweegtuin in Merselo zijn al elementen uit dit stappenplan toegepast.”

Tilly Wiechert, bestuurslid van 50plus Merselo en lid van de activiteitencommissie, hoopt dat die beweegtuin begin juni wordt gerealiseerd achter het nieuwe MFA Den Hoek bij de sportvelden. Het moet een plek worden waar kinderen en volwassenen elkaar ontmoeten en samen aan sport of spel doen, legt Wiechert uit. “Een werkgroep, die werkt in opdracht van de dorpsraad, begon in 2023 met een avond voor dorpsbewoners. Belangrijk was om draagvlak voor de beweegtuin te creëren. Er zijn handtekeningen opgehaald en direct betrokkenen hebben intentieverklaringen getekend. Hierna is een conceptplan opgesteld. Binnenkort wordt een nieuw plan aangeboden. Als dat is goedgekeurd, start het voorwerk voor de realisatie.” De beweegtuin wordt onder meer gebruikt door leerlingen van de bovenbouw van basisschool De Lier. “In de zomermaanden vinden hier de gymlessen plaats. Verder kunnen de sportverenigingen de toestellen inzetten tijdens trainingen en ook de seniorengymclub kan gebruik gaan maken van deze plek. Bovendien is er contact met een beweegcoach om een begeleidingstraject voor geïnteresseerden op te zetten. Op gezette tijden kunnen ook individuele sporters gebruikmaken van de beweegtuin.”

De gemeente Venray streeft naar een beweegvriendelijke en gezonde leefomgeving, vervolgt programmaregisseur Danny Vullings van Iedereen Kan Meedoen, Venray Beweegt. “We willen dat een omgeving uitnodigt, faciliteert en inspireert om inwoners meer te laten bewegen en te werken aan een gezonde(re) leefstijl. Hieraan dragen beweegtuinen zeker bij. Momenteel zijn er een aantal locaties in de gemeente Venray, met wisselend succes. In het Vlakwaterbos liggen een stormbaan en een trimbaan en in Wanssum ligt in het bos achter het sportpark een trimbaan. Aan de Westsingel in Venray, bij Schuttersveld, is een fitnessvoorziening en Leunen heeft een beweegtuin.”

Foto’s: Han Siebers

De vorige Schakel van 29 maart gaf het al aan: met elkaar muziek maken is heerlijk! Dat weten de inwoners van Oostrum ook. Elke maandagavond komt een groepje bij elkaar in de Watermolen om gezamenlijk muziek te maken onder de leiding van Marloes Berben.

Het genre is veelomvattend. Zowel klassieke nummers als smartlappen, volksmuziek, kerstnummers, schlagers en Ierse liedjes: alles wat speelbaar is, wordt gespeeld. De muzikanten hebben geen conservatoriumopleiding, maar spelen vanuit hun hart. Iedereen kan meedoen, het instrument maakt niet uit. Voorwaarde is wel, dat je noten kunt lezen. Marianne Kamphorst kreeg het idee ‘Ik wil nu een echt instrument bespelen’. Zij heeft zichzelf het notenschrift eigen gemaakt en bespeelt nu een klarinet. De instrumenten komen voor een deel van de harmonie, dat kan voor niemand dus een beletsel zijn. Nu worden blokfluiten en klarinet bespeeld, en ook accordeon en sopraanfluit. “We willen iedereen de kans geven muziek te maken”, zegt Jack Schuurmans. Er wordt ook opgetreden, zoals bij de Dag van de Senioren, voor het Vincentiushuis en voor de Zonnebloem. Soms ook in de kerk. Iedereen is welkom, ook van buiten Oostrum, de groep kan best nog wel wat uitbreiding hebben. Bezig zijn met gezamenlijk muziek maken is ook goed voor de hersenen, zeggen deskundigen. Waarvan akte.

Jan Houwen kan zich een leven zonder vogels eigenlijk niet meer voorstellen. De 68-jarige Venraynaar geniet dagelijks met volle teugen van het getjilp en gefladder in zijn volière in de achtertuin van zijn woning. Hij is al jaren bestuurslid van een vogelvereniging en trekt er regelmatig op uit in de natuur om vogels in allerlei soorten en maten te zien en als het kan met zijn fototoestel vast te leggen. “Heerlijk is dat, ik geniet van de natuur en zie de prachtigste dingen. Maar ik vind het ook geweldig om in mijn volière te staan. Ik word vrolijk van het getjilp en gefladder van vogels.”

Hij zegt het met een lach terwijl hij de ene na de andere prachtige vogelfoto op zijn computer laat zien. Een sperwer, een notenkraker, een blauwborst, een ijsvogel, maar ook de slechtvalken op de toren van de Grote Kerk passeren de revue. “Dat is toch geweldig?”, zegt hij met stralende ogen. “De slechtvalk is de Max Verstappen onder de vogels. Met snelheden van 349 kilometer per uur is deze roofvogel het snelste dier op aarde. Van oorsprong leeft deze roofvogel in de buurt van steile hoogtes, waar hij broedt in ondiepe holtes en nissen. Hij bouwt zelf geen nest, maar neemt genoegen met een kuiltje. De toren voorziet de slechtvalk in zijn behoefte aan hoogte, zijn natuurlijke habitat. Regelmatig kun je hem zien zitten op één van de uitsteeksels van de spits van de toren. Ik blijf het bijzonder vinden.”

Jan Houwen groeide op in een gezin met twaalf kinderen (zes meisjes en zes jongens) aan de Overloonseweg in Venray. Ma Wies was afkomstig uit Castenray en pa Wim uit Oirlo. “Pa was boer, maar niet aan huis. Hij runde de boerderij voor de Zusters van de Goddelijke Voorzienigheid in het voormalige St. Jozefklooster in Venray. Thuis hadden we wel wat varkens en kippen. Ik had al vroeg wat eenden en goudfazanten. Voor mijn zes jaar oudere broer Gerrit was een hok gebouwd met vooral kanaries. Toen hij 18 jaar werd en naar Nijmegen ging om te studeren, was het vanzelfsprekend dat ik die vogels voor hem ging verzorgen. Ja, ook toen werd ik al blij van vogels. Ze hebben me altijd geboeid.” De natuur heeft de mens zoveel te bieden, vindt Houwen. “Daarom vind ik het ook zo jammer als ik mensen zoveel op hun mobieltje bezig zie. Zelfs als ze door een bos aan het wandelen zijn. ‘Kijk met je hoofd omhoog en je ogen wijd open om je heen’, denk ik dan. Daarnaast heeft de natuur een positieve invloed op je gezondheid. Natuur biedt ons rust, ontspanning en ontstrest. Daarbij komt dat als je buiten bent in de natuur, je meer beweegt en er een grotere kans is dat je mensen ontmoet. Vogels kijken, fotograferen in en wandelen door de natuur is voor mij ook een manier om plezier te hebben.”

Hij wandelt niet alleen in Venray en omgeving. De vogelliefhebber verbleef ook een keer in zijn uppie een weekend op Texel. “Om tien vogels te zien die ik nog niet eerder had gezien. Maar ik heb er maar eentje kunnen vinden, haha. Ja, ik kijk graag vogels, maar ben niet zo fanatiek als vele andere twitchers. Twitchen betekent het gericht opzoeken van een bijzondere vogel, geïnformeerd door anderen. Soms ga ik, soms niet. Dat ligt vooral aan de afstand die je ervoor moet rijden.”

Soms maken afstanden hem echter niks uit. Zo verbleef hij ook twee weken in Batumi, een havenstad aan de Zwarte Zee die bij vogelliefhebbers bekendstaat als ‘a place tot be’ om de roofvogeltrek te aanschouwen. “Batumi Raptor Count is een door Belgen opgestarte organisatie die zich inzet voor het monitoren en behoud van de meer dan 1 miljoen roofvogels die elk jaar, tijdens de migratie, via de zogenaamde corridor tussen de bergen van Batumi en de Zwarte Zee overvliegen”, legt Houwen uit. “Vanuit twee telposten tellen de vrijwilligers de roofvogelmigratie tijdens de herfsttrek, soms meer dan 100.000 op één dag. Ik wilde dat ook een keer als teller meemaken. Het was een schouwspel om nooit te vergeten.” Jan Houwen, die in zijn volière putters, barmsijzen, sijzen en gouldamadines houdt, is al jaren bestuurslid, nu van De Gevleugelde Vrienden Wanssum e.o. en daarvoor, na de fusie van Vogelvriend Venray met De Huisvriend Venray, van Vogelvereniging Venray. Ook die club bestaat niet meer, tot zijn spijt. “Te weinig leden en bestuursleden. Steeds minder mensen vinden het leuk om vogels te houden, er is helaas te weinig aanwas. Dat merken we ook aan het aantal deelnemers aan en de bezoekers van onze jaarlijkse vogeltentoonstelling en ons maandelijkse vogelcafé. Die zijn overwegend grijs.”
De Venraynaar viel met zijn eigen vogels ook regelmatig in de prijzen op nationale kampioenschappen. “Afgelopen jaar nog”, zegt hij trots. “Met een stel en een stam barmsijzen won ik twee keer goud op de landelijke Speciaalclub Europese Cultuurvogels. Maar ik doe niet mee vanwege de prijzen, maar vooral vanwege het kunnen vergelijken van mijn gekweekte vogels met die van anderen en het plezier dat ik aan het kweken en houden van vogels heb.” Met een lach: “Ik kan het iedereen aanraden.”

Foto: Vogelliefhebber Jan Houwen uit Venray is dagelijks uren in zijn volière te vinden.
Foto en tekst Ron Koenen

‘Op zijn elf-en-dertigste’ was het motto waaronder Venraynaar Henk Ebberink (77) op carnavalszondag meedeed aan het NK Klunen in het Friese Sneek.

Nee, hij won niet en kreeg dus geen reis naar Lapland. Maar wel een Staatslot en een kaartje voor het NK schaatsen. “Ik heb nog nooit op schaatsen gestaan. Laat staan dat ik op die dingen heb gekluund”, erkent de Venraynaar. Hij wilde niet in de krant, maar aan De Schakel gaf hij een ‘exclusief interview’.

Ebberink werd telefonisch uitgenodigd om deel te nemen. “Het is hier carnaval”, hield hij eerst nog de boot af. “Dat kunt u in Sneek ook wel vieren”, was het weerwoord. Dan zal ik ze wel een poepje laten ruiken, dacht Ebberink, die in Venray bekend is als bas-tubaspeler bij vele joekskapellen en orkesten, zijn spierwitte lange haren en zijn immer lachende verteltrant.
Hij verscheen in Sneek in een oranje trui met Nederlandse driekleur en een bloemenkrans om zijn hoofd. Net als bij de Elfstedentocht moesten de deelnemers eerst 200 meter rennen, dan de schaatsen onderbinden en dan weer 200 meter klunen, over de Wonderbrug van Sneek, naar de finish bij de Waterpoort. Klunen (Fries voor ‘rennen op schaatsen’) is best zwaar vanwege omzwikkende enkels. Hij is nooit een sportman geweest. Rennen is voor hem ‘iets sneller dan rustig lopen’. Hij ging dan ook als optocht-einzelganger: op zijn rugzak had hij een bordje ‘op zijn elf-en-dertigst’ hangen. “Toen Nederland als natie ontstond, moest elk voorstel door de Zeven Provinciën worden goedgekeurd. In Friesland werd het dan voorgelegd aan de elf steden en dertig grietenijen (dorpen). Dat duurde maar en duurde maar. Hieraan is het gezegde ‘op zijn elf-en-dertigste’ ontleend”, legt Henk uit, de officiële lezing over een weefraam terzijde schuivend.
“Opa heeft tijd zat”, lachten kinderen langs het parcours. Op de plek waar de schaatsen werden ondergebonden, arriveerde Ebberink al flink op achterstand en iedereen was allang de schaatsen aan het onderbinden, toen hij bij de bankjes arriveerde (links op de foto). Onder het lopen maande hij de omstanders tot ‘geen paniek, tijd zat’. Henk: “Ik mocht er een kwartier over doen, na tien minuten was ik toch al bij de brug.” Dat de meesten al na drie minuten binnen waren, deerde hem niet. Hij nam de tijd om met de toeschouwers te praten en te gniffelen. Uiteindelijk eindigde Ebberink als 120e. “Van de tweeduizend uitgenodigden”, zegt hij trots. “Er hadden 130 mensen ingeschreven, elf kwamen niet opdagen. Op het laatste meldde zich nog iemand, anders was ik zelfs 119e geweest!”

Foto: Venraynaar Henk Ebberink nam deel aan het NK Klunen in Sneek.