Centrale van Seniorenverenigingen Venray

Als jongen van 11 of 12 jaar dwaalde ik vaak door de binnenstad. Deze keer had ik een doel. In de stad hangt de sfeer van Sinterklaas en Kerst met veel aanlokkelijks in de winkels. Bij Vroom & Dreesmann ga ik naar speelgoed kijken. Ik kom er vaak, maar sinds kort droom ik van een stoommachine. Bij V&D staat er een. Een schitterend apparaat.

Ik sta te dromen voor de etalage en zie mezelf ermee spelen. Ik ben de machinist en de uitvinder van bewegende machines en poppetjes. De stoommachine lijkt me wel heel erg duur. Ik weet niet of ik die wel mag vragen. Mijn vader heeft een goede baan, maar ook heel veel kinderen en we zijn altijd heel erg zuinig.

Op mijn lijstje voor Sinterklaas schrijf ik de stoommachine. Ik schrijf erbij dat ik haar heel graag wil hebben, maar dat ze wel erg duur is. Ik probeer daarna van de gezichten van mijn vader en moeder af te lezen of ik een onredelijk kind ben. Ze zeggen er niets over. Ondertussen frequenteer ik Vroom & Dreesmann. De stoommachine staat er nog steeds. Als ze de enige is, dan is het een slecht teken… Aan de andere kant fantaseer ik erop los bij elk weerzien met dit onbereikbare speelgoed. Als 6 december dichterbij komt, loopt de spanning op. Ik denk dat ze bij V&D toch maar één zo’n stoommachine hebben en ze staat er nog steeds…

In de vroege ochtend van 6 december staat er een stoommachine op mijn deel van de met speelgoed overladen tafel. Mijn droom is uitgekomen en ik kan niet wachten om aan het werk te gaan. Later op dag draait het grote wiel van de stoommachine en geeft de stoomfluit een schril geluid.

Het is een rotding! Er deugt helemaal niets van. De watertank lekt en het wiel loopt steeds vast. De apparaatjes die erbij horen en die ik zou willen laten bewegen, bewegen helemaal niet. Ze zijn van lelijk dun blik. Ze vallen om en de elastiekjes waarmee ze aan het grote wiel vastzitten lopen vast of springen los. Binnen een dag ben ik totaal van slag. Ik kan met mijn teleurstelling nergens heen, niet naar V&D en zeker niet naar mijn vader of moeder. Wat zullen ze niet betaald hebben!? Vol schuldgevoel ruim ik aan het eind van de dag mijn speelgoed op en neem het mee naar mijn slaapkamer. Niemand mag weten dat ik dat stomme ding nooit meer wil zien.

Een rotding was het, die stoommachine!

Ik vind dat ik moet boeten voor deze mislukking. In de jaren erna staat mijn stoommachine daarom op een houten plank boven mijn bed. Ik heb er nooit meer iets mee gedaan. Ze staat daar maar een beetje irritant te wezen. Het stomme ding geeft me een rotgevoel, maar het móet er blijven staan. Ik móet me blijven herinneren dat mijn ouders veel geld voor mij hebben betaald en er geen uitvinder voor hebben teruggekregen. Het is mijn boetedoening. Dus voor straf kijk ik elke dag naar het symbool van mijn ondankbaarheid en hebzucht.

Ik denk dat ik vijftien jaar was, of misschien wel zestien, toen ik de moed had om het apparaat in een doos te stoppen en achter in de kast te zetten. Ik mocht van mezelf het onding vergeten. Ik had genoeg geboet.

Door Jan-Hein de Wit

Foto: Jan-Hein de Wit

Venray is een groene gemeente. Veel bos, ooit voor de mijnbouw aangeplant, overal plantsoenen en groenstroken, maar niet in het minst dragen de beide psychiatrische instellingen daaraan bij. Vooral het voormalige Sint-Annaterrein is een pareltje van groenoase.

Een aantal paviljoenen en een deel van het terrein is tot rijksmonument aangewezen en twee gebouwen zijn gemeentelijke monumenten. Nadat beide stichtingen zijn gefuseerd tot het Vincent van Gogh Instituut werd het grote terrein verwaarloosd en van jaar tot jaar was de verpaupering merkbaar.

Er waren wel enkele veelbelovende initiatieven tot herstel, maar die kwamen niet van de grond. Het duurde tot enkele jaren geleden dat het park in 2018 werd aangekocht door de Van Renschdael Groep en kwam er een serieus herstel en herontwikkeling van het terrein tot stand. Onderhoud van de bossen, aanplant van veel nieuwe bomen, herstel van het park en nieuwbouw van woningen en verbouw tot appartementen geven het park een heel ander aanzien.

De restauratie en de verbouwingen van paviljoenen op het terrein zijn nog niet helemaal klaar, maar daar is meer tijd voor nodig. Het cultuurhistorische gebied is ondanks verpaupering altijd een geliefd wandelgebied geweest voor menige Venraynaar. Er zijn in al die jaren altijd rondleidingen georganiseerd onder leiding van gidsen. Nu, misschien meer dan ooit, is het de moeite waard om door een gids historie en verwachte toekomst verhaald te krijgen.
Agnes van de Vorst is een van de gidsen, die ook voor de overname door de Van Renschdael Groep al rondleidingen verzorgde. Zij groeide in Brussel op, maar voor haar verpleegsteropleiding kwam zij in Eindhoven terecht en uiteindelijk op Sint-Anna in Venray. Ze woonde een tijd in huize Sint Theresia, waar de niet-religieuze verpleegsters woonden. Toen het Rooys Gidsen Gilde (RGG) werd opgericht en door het RGG ook een rondleiding over het Sint-Anna-terrein werd geregeld, meldde zij zich spontaan aan. Zowel in de tijd voor de huidige eigenaar als daarna verzorgde zij vele malen rondleidingen, waarbij zij een schat van kennis kon weergeven over het terrein zelf en de voormalige bestemmingen van de gebouwen.

“Tijdens het bewind van de zusters werd het terrein keurig onderhouden, maar na hun vertrek zag ik de verloedering toeslaan. Toen was een rondleiding weleens in mineurstemming te doen, omdat de gebouwen met ingegooide en dichtgetimmerde ramen een desolate indruk gaven. Nu is het een vreugde om mensen positief gestemde rondleidingen te geven en te vertellen over de vele ontwikkelingen. Er zijn nog plannen genoeg.”

Kortom, Venray mag zich verheugen in wat er door de Van Renschdael Groep is en wordt gedaan aan dit pareltje van cultuurhistorie en het is aan iedere Venraynaar te adviseren om door een gids verleden, heden en toekomst uitgelegd te krijgen. Agnes besluit met de woorden: “Het liefst doe ik de combinatie van een bezoek aan het museum voor de Psychiatrie op het Vincent van Gogh-terrein, en daarna een wandeling over het Sint-Annapark, waardoor de geschiedenis van de psychiatrie in Venray wordt belicht.”

Begin 2024 komt er een einde aan het werk dat Harrie Francken (75) doet voor de ouderen in Venray. Hij is dan (de maximale) twaalf jaar bestuurslid van KBO Venray en moet statutair aftreden. Dit betekent ook afscheid nemen van zijn functies in de Centrale van Ouderenverenigingen. 

Op 1 oktober was het dan ook de laatste dag dat Francken voorzitter was van de Dag van de Ouderen, welk werk hij sinds mei 2012 doet, de laatste zeven jaar als voorzitter. “Dat was geweldig leuk om te doen,” zegt hij ervan. “Vanaf het voorjaar is het druk en enerverend om alles rond te krijgen, maar toch, met een geweldig stel mensen lukt het dan steeds weer.” De coronatijd was een heel vervelende onderbreking. Een jaar heeft de commissie iets kunnen doen met Omroep Venray. “Daar hebben we toen leuke reacties op gekregen,” zegt Harrie. Een andere taak die Francken nog doet is het coördineren van de ouderenadviseurs. Hij moet wel constateren dat er door de Venrayse senioren erg weinig gebruik van wordt gemaakt. “We gaan binnenkort evalueren wat hiermee te doen. KBO Limburg vindt het erg belangrijk. Misschien moeten we het dan ook maar aan de KBO overlaten. Vrijwilligers hiervoor zijn er nog voldoende.” Ten slotte houdt Francken namens de Centrale een vinger aan de pols bij de club van belastingadviseurs. Ook daar zijn er nog wel vrijwilligers die het werk willen doen. De coördinatie ligt bij het echtpaar Remmers, dat nog niet heeft aangegeven hiermee te willen stoppen. “Ik heb daar eerlijk gezegd niet veel werk mee gehad,” aldus Francken. In het voorjaar legt hij zijn taken neer en kan hij zich volledig wijden aan de mantelzorg voor zijn vrouw Ria en zijn hobby’s: de Zonnebloem en de zangkoren VMK en Ars Musica.

De opzet van de huldiging van gouden bruidsparen wordt in 2024 anders. Ook diamanten en platina huwelijken worden hierbij betrokken.

Dit verklapte burgemeester Michiel Uitdehaag in zijn toespraak op de Dag van de Senioren, die op 1 oktober in de schouwburg werd gevierd. Hoe het precies wordt kon of wilde de nieuwe burgemeester van Venray nog niet zeggen. Maar de dag, zoals deze een dag later nog werd gehouden, gaat echt verdwijnen. Het aantal gouden bruidsparen rijst ook wel een beetje de pan uit, nu de babyboomers van de vorige eeuw respectabele leeftijden bereiken.
De Dag van de Senioren, voorheen Dag van de Ouderen, trok veel belangstellenden. Het programma was van goed niveau. Het gouden koor Ars Musica (ook iedereen al op leeftijd na al die jaren) begon aarzelend, maar herstelde zich aan het einde goed. Mia Dekkers uit Overloon had de hele zaal mee met haar liedjes en sketches over vroeger. Dat had van het publiek best een ‘stief ketierke’ langer gemogen. Misschien een herhaling in 2024? Met Jos van Rens en Nomi Stern kon de zaal flink meezingen, maar alles bij elkaar was de hoeveelheid zangnummers net iets teveel van het goede.

Klik hier om meer foto’s te zien.